در آسمان شهریور چه خبر است؟
از مقابله سیارات خارجی تا مقارنه ماه و مشتری در رویدادهای رصدی شهریور 1402.
مروری کوتاه بر رویدادهای رصدی شهریور 1402:
زحل در روز 5 شهریور به مقابله می‌رسد. اصطلاح مقابله برای سیارات خارجی زمانی استفاده می‌شود که سیاره مورد نظر در بیشترین فاصله زاویه‌ای از خورشید قرار داشته باشد که زمان مناسبی برای رصد آن است. نکته جالب در مورد زحل این است که زاویه قرارگیری آن نسبت به زمین کم‌کم به حالتی می‌رسد که حلقه‌ش از کنار دیده می‌شود و شکل حلقه‌مانند آن شبیه به یک خط می‌شود؛ مشابه وضعیتی که گالیله نخستین بار با آن مواجه شد و تصور کرد که این سیاره “گوشواره” دارد.
شامگاه 8 شهریور ماه و زحل در فاصله تقریباً نزدیکی از یکدیگر قابل مشاهده هستند. زحل ساعت 18:30 و ماه با اختلاف اندکی در ساعت 18:35 از سمت شرق – جنوب شرق طلوع می‌کنند؛ البته زحل پس از تاریک شدن هوا قابل مشاهده خواهد بود. حداقل فاصله ظاهری این دو حوالی نیمه‌شب به حدود 3 درجه می‌رسد و بعد از آن کم‌کم افزایش می‌یابد. ماه و زحل تا روشن شدن هوا در آسمان قابل دیدن هستند.
ماه و سیاره مشتری در شب 13 شهریور به مقارنه می‌رسند. ماه حدود ساعت 21:10 و مشتری ساعت 21:20 بالای افق شرق – شمال شرق دیده می‌شوند. مشتری به شکل نقطه‌ای درخشان از قدر (2.6-) در جنوب ماه با فاز 70% قابل تشخیص است. این دو جرم تا روشن شدن هوا در آسمان دیده می‌شوند و فاصله‌شان به تدریج در طول شب بیشتر می‌شود.
ماه و خوشه پروین در شب 14 شهریور به فاصله نزدیکی از هم می‌رسند. خوشه پروین یک خوشه ستاره‌ای باز است که در آسمان با چشم غیر مسلح به‌راحتی قابل تشخیص است. البته در این زمان شاید روشنایی ماه 60% تشخیص خوشه را در فاصله 1.5 درجه‌ای دشوار کند. سیاره مشتری هم به شکل نقطه‌ای درخشان در فاصله حدوداً 15 درجه‌ای جنوب غرب ماه قابل تشخیص است.
سیاره نپتون در روز 28 شهریور به مقابله می‌رسد. اصطلاح مقابله برای سیارات خارجی به این معنی است که سیاره در نقطه مقابل خورشید و بیشترین فاصله زاویه‌ای قرار دارد. مقابله، شرایط خوبی برای رصد سیاره خارجی است چون خورشید تمام بخشی را که به سمت زمین است، روشن می‌کند. البته سیاره نپتون حتی با تلسکوپ‌های بزرگ زمینی هم به شکل یک نقطه کم‌فروغ در زمینه آسمان دیده می‌شود.
ماه و ستاره قلب العقرب در شامگاه 30 شهریور به فاصله نسبتاً نزدیکی از هم می‌رسند. قلب العقرب یک غول سرخ است که در مراحل پایانی عمرش به سر می‌برد و در فاصله حدود 550 سال نوری، از زمین به شکل یک نقطه تقریباً نارنجی‌رنگ دیده می‌شود که از قدر 1 می‌درخشد. در 30 شهریور، می‌توانید آن را در فاصله تقریبی 3 درجه‌ای جنوب ماه مشاهده کنید. دراین تاریخ قلب‌العقرب حدود ساعت 21:15 و ماه ساعت 21:30 در سمت جنوب غرب غروب می‌کنند.
در ادامه می‌توانید وضعیت اهله ماه در شهریور ۱۴۰۲ را ببینید:
نویسنده: دارا تیموری‌فر
گوینده: نگار شفیعی ثابت
تدوینگر: مبارکه حدادی