تلسکوپ وب اطراف ستارۀ فم‌الحوت دو کمربند سیارکی جدید کشف کرد
ستاره‌شناسان با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب از غبار داغ اطراف ستاره جوان و نزدیک فم‌الحوت تصویربرداری کردند. آن‌ها این کار را برای بررسی نخستین کمربند سیارکی که خارج از منظومۀ شمسی مشاهده شده‌است انجام دادند. اما در کمال تعجبِ دانشمندان این ساختارهای غباری بسیار پیچیده‌تر از کمربند کوئیپر در منظومۀ شمسی بودند. در مجموع سه کمربند سیارکی تودرتو اطراف این ستاره وجود دارد که تا فاصلۀ 23 میلیارد کیلومتری از آن کشیده شده‌اند. این فاصله 150 بار بیشتر از فاصلۀ زمین تا خورشید است. مقیاس بیرونی‌ترین کمربند تقریباً دو برابر مقیاس کمربند کوئیپر است که فراتر از نپتون قرار دارد و حاوی اجرام کوچک و غبار سرد است. کمربندهای درونی که پیش از این دیده نشده بودند، برای نخستین بار با وب آشکار شده‌اند.
این کمربندها به دورستارۀ جوانی قرار گرفته‌اند که با چشم غیرمسلح از زمین دیده می‌شود. این ستاره درخشان‌ترین ستاره صورت فلکی حوت جنوبی است. کمربندهای غباری، بقایای برخورد اجرام بزرگ‌تر، مشابه سیارک‌ها و دنباله‌دارها، به یکدیگرند و اغلب به عنوان دیسک‌های غباری از آن‌ها یاد می‌شود.
بیشتر بخوانید: حلقه‌ها و عوارض جو اورانوس در تصویر جدید تلسکوپ جیمز وب
تلسکوپ فضایی هابل، رصدخانۀ فصایی هرشل و آرایۀ آلما پیشتر تصاویر واضحی از کمربند بیرونیِ این مجموعه به ثبت رسانده بودند ولی هیچ‌کدام از آن‌ها ساختاری در داخل آن پیدا نکردند. کمربندهای درونی برای نخستین بار با وب و در نور فروسرخ کشف شدند. احتمالاً این کمربندها تحت تأثیر نیروهای گرانشی ناشی از سیاراتِ پنهان از دید ما هستند. همانطور که داخل منظومۀ شمسی ما مشتری کمربند سیارکی را احاطه کرده است، لبۀ درونی کمربند کوئیپر تحت تأثیر نپتون است و لبۀ بیرونی آن می‌تواند تحت تأثیر اجرامی در ورای آن باشد که هنوز دیده نشده‌اند.
حلقۀ غباری فم‌الحوت در سال 1983 میلادی در رصدهای ماهوارۀ IRAS ناسا کشف شد. همچنین وجود این حلقه با تلسکوپ‌های دیگری از جمله تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا و رصدخانۀ کلتک تأیید شده‌است. کمربندهای اطراف فم‌الحوت بسیار اسرارآمیزند و سوالی را در ذهن دانشمندان به وجود آورده‌است که سیارات کجا هستند؟
وب همچنین از «ابر غبار بزرگ» تصویربرداری کرده است که ممکن است گواهی بر رخ دادن برخوردی در حلقۀ بیرونی، بین دو جرم پیش‌سیاره‌ای باشد. البته این مورد با سیارۀ مشکوکی که در سال 2008 در داخل حلقۀ بیرونی دیده شد، متفاوت است، جرم مشکوکی که در رصدهای بعدی هابل در سال 2014 ناپدید شد. یک توضیح برای آن می‌تواند این باشد که این پدیده تازه کشف شده ممکن است مانند نمونۀ پیشین یک ابر در حال گسترش از ذرات غباری بسیار ریز ناشی از برخورد دو جرم یخی به یکدیگر باشد. هر چه وب از سامانه‌های بیشتری تصویربرداری کند، ما بیشتر دربارۀ پیکربندی سیارات آن‌ها درمی‌یابیم.
مترجم: نازنین‌زهرا بابایی
ویراستار: امیرعلی مومنی
منبع: ناسا