رویدادهای رصدی بهمن 1402
از اختفای قلب‌العقرب تا اجتماع ماه، زهره و مریخ در رویدادهای رصدی بهمن 1402.
در آسمان بهمن چه خبر است؟
بامداد دوشنبه 16 بهمن، ماه از سمت شرق – جنوب شرق طلوع میکند. در این زمان ماه در محدوده صورت فلکی عقرب قرار دارد و ساکنان ایران در صورت صاف بودن آسمان، امکان تماشای پنهان شدن ستاره قلب‌العقرب پشت ماه را دارند. به این پدیده اصطلاحاً اختفا می‌گویند. ساکنان مناطق شرقی ایران تمام مراحل اختفا را می‌توانند ببینند. اما هرچه به سمت غرب برویم، ماه دیرتر طلوع میکند و آغاز اختفا قابل مشاهده نیست.
ماه برای افق تهران حدود ساعت 03:00 بامداد طلوع میکند که در این زمان به طور کامل ستاره قلب‌العقرب را پوشانیده است. کمی بعد، ساعت 03:35 قلب العقرب از پشت ماه خارج می‌شود و به شکل نقطه‌ای نارنجی‌رنگ قابل مشاهده است. البته در این زمان ماه حدود 6 درجه از افق فاصله دارد که ارتفاع کمی است؛ پس برای رصد یا عکاسی از این منظره باید افق جنوب شرقتان کاملاً باز و تمیز باشد.
با توجه به اینکه عقرب یکی از صورتهای فلکی دایره البروجی است و ماه در مسیر حرکتش در آسمان از محدوده این صورت فلکی می‌گذرد، این احتمال وجود دارد که در ماه‌های متوالی این اختفا اتفاق بیفتد. اما از تمام نقاط زمین قابل مشاهده نیست و به همین دلیل، چنین اختفایی چندان رایج نیست.
سپیده‌دم پنجشنبه 19 بهمن می‌توانید شاهد اجتماع زیبای هلال ماه، سیاره زهره و سیاره مریخ باشید. در این رویداد، ساعت 5:20 بامداد سیاره زهره از قدر منفی 3.9 از افق جنوب شرق طلوع میکند. 30 دقیقه بعد سیاره مریخ از قدر 1.3 طلوع میکند و 15 دقیقه پس از آن نیز هلال باریک ماه با فاز 5 درصد به جمع سیارات ملحق می‌شود تا این مثلث تکمیل شود. از آنجایی که پس از طلوع ماه با نزدیک شدن به زمان طلوع خورشید آسمان به سرعت روشن می‌شود، برای رصد این اجتماع به افق شرقی کاملا باز و بدون غباری احتیاج دارید.
با تاریک شدن آسمان در شامگاه پنجشنبه 26 بهمن می‌توانید ماه و مشتری را در کنار هم مشاهده کنید. مشتری به شکل نقطه‌ای درخشان از قدر منفی 2.2 در فاصله حدود 5 درجه‌ای در جهت جنوب غرب ماه با فاز 40% دیده می‌شود. این دو جرم با گذر زمان در طول شب فاصله زاویه‌ای بیشتری از هم می‌گیرند که پیش از غروب، به بیش از 6 درجه قوسی می‌رسد. مشتری حدود ساعت 23:30 و ماه هم حدود 00:15 بامداد 27 بهمن در افق غرب – شمال غرب غروب میکند.
اگر می‌خواهید برای آشنایی با صورتهای فلکی زمستانی تمرین کنید، می‌توانید سعی کنید شش ضلعی زمستانی را در آسمان بیابید. البته شش ضلعی زمستانی صورت فلکی رسمی آسمان نیست و فقط صورت‌واره یا الگویی است که با شش ستارۀ درخشان آسمان زمستان ساخته می‌شود. رجل‌الجبار در صورت فلکی جبار، دَبَران در صورت فلکی ثور، عَیوق در صورت فلکی ارابه‌ران، پولکس در صورت فلکی جوزا، شِعرای شامی در صورت فلکی کلب اصغر و شباهنگ یا شِعرای یمانی در صورت فلکی کلب اکبر. هر کدام از این شش ستاره در عضو یک صورت فلکی مهم زمستانی هستند و در آسمانی صاف و تاریک، به راحتی قابل تشخیص هستند. هر کدام از این صورتهای فلکی اجرام عمق آسمان را در دل خود جای داده‌اند که به کمک نرم‌افزارهای شبیه‌ساز آسمان، می‌توانید موقعیت هرکدام را بیابید و با ابزار رصدی، به رصد و کاوششان بپردازید.
وضعیت اهله ماه در بهمن 1402
تهیه شده در مرکز نجوم آوا استار