تلسکوپ فضایی جیمز وب، چشم قدرتمند ما به سوی کیهان، بار دیگر تصویری را به زمین فرستاده که درک ما از جهان را به چالش می‌کشد. این بار، وب به جای نگاه کردن به دوردست‌ترین کهکشان‌ها، لنز خود را به سوی یک منظومه شمسی نوزاد چرخانده و برای نخستین بار، تصویری مستقیم از یک سیاره فراخورشیدی ثبت کرده است. این جرم شگفت‌انگیز که TWA 7b نام دارد، نه تنها یک کشف جدید، بلکه سبک‌ترین سیاره‌ای است که بشر تاکنون موفق به دیدن چهره‌ی آن شده است. با آوا استار همراه شوید تا به مهد تولد سیارات سفر کنیم و از جزئیات این پرتره کیهانی خیره‌کننده بیشتر بدانیم.
- تلسکوپ جیمز وب برای اولین بار موفق به کشف و تصویربرداری مستقیم از یک سیاره فراخورشیدی به نام TWA 7b شده است.
- این سیاره با جرمی حدود ۰.۳ برابر مشتری، سبک‌ترین سیاره‌ای است که تاکنون به صورت مستقیم تصویربرداری شده و ۱۰ برابر سبک‌تر از رکورد قبلی است.
- TWA 7b به دور یک ستاره بسیار جوان (تنها چند میلیون ساله) می‌چرخد و این کشف، پنجره‌ای بی‌نظیر به سوی درک مراحل اولیه شکل‌گیری سیارات باز می‌کند.
- ابزار فروسرخ میانی MIRI با مسدود کردن نور ستاره میزبان، نقشی حیاتی در ثبت این تصویر خارق‌العاده داشته است.
پرتره‌ای از یک غول گازی نوزاد
سیاره TWA 7b که در فاصله ۱۱۱ سال نوری از ما قرار دارد، یک غول گازی است، اما یک غول گازی بسیار سبک. جرم آن تنها حدود ۱۰۰ برابر زمین تخمین زده می‌شود. این ویژگی آن را به سبک‌ترین سیاره‌ای تبدیل می‌کند که تاکنون توانسته‌ایم مستقیماً از آن عکس بگیریم. این کشف، مانند آن است که برای اولین بار بتوانیم چهره یک نوزاد را در میان هم‌نوعان بزرگسالش ببینیم و این فرصتی بی‌نظیر برای مطالعه مراحل اولیه رشد سیاره‌ای است.
یک منظره استثنایی: نگاه از قطب
چیزی که این کشف را خاص‌تر می‌کند، موقعیت ستاره میزبان آن، CE Antliae، است. ما از زمین، دیسک گاز و غباری که این ستاره را احاطه کرده، از زاویه “قطبی” یا از بالا مشاهده می‌کنیم. این زاویه دید استثنایی به اخترشناسان اجازه می‌دهد تا ساختار دیسک و حلقه‌های آن را با وضوحی بی‌سابقه بررسی کنند. تلسکوپ جیمز وب با نگاه کردن به شکاف میان این حلقه‌ها بود که توانست منبع حرارتی ضعیفی را شناسایی کند: سیاره جوان TWA 7b که در حال شکل‌گیری در مهد تولد خود است.
قدرت ابزار MIRI در شکار دنیاهای پنهان
ثبت چنین تصویر دشواری، بدون ابزار پیشرفته MIRI در تلسکوپ جیمز وب ممکن نبود. این ابزار که برای دیدن نور فروسرخ میانی طراحی شده، با استفاده از یک تکنیک هوشمندانه به نام “تاج‌نگاری”، نور خیره‌کننده ستاره میزبان را مسدود می‌کند. این کار باعث می‌شود تا نور بسیار ضعیفی که از سیاره بازتاب می‌شود، قابل مشاهده باشد. MIRI با حساسیت فوق‌العاده خود، توانست این دنیای نوزاد را از میان درخشش ستاره مادرش بیرون بکشد و اولین تصویر مستقیم آن را برای ما ثبت کند.
چرا این کشف مهم است؟
این تصویر، فراتر از یک عکس زیبا، گامی بزرگ در مسیر درک ما از چگونگی شکل‌گیری منظومه‌های شمسی است. با مطالعه مستقیم سیاراتی مانند TWA 7b در مراحل اولیه تولدشان، می‌توانیم به سوالات بنیادینی پاسخ دهیم: سیارات چگونه متولد می‌شوند؟ چه عواملی سرنوشت آن‌ها را تعیین می‌کند؟ و آیا منظومه شمسی ما نیز روزی چنین گذشته‌ای داشته است؟
نظر شما چیست؟ این تصویر از یک دنیای نوزاد، چه رازهایی از گذشته منظومه شمسی خودمان را برای ما فاش خواهد کرد؟ دیدگاه خود را با ما و دیگر علاقه‌مندان به شگفتی‌های کیهان در میان بگذارید!
مترجم و بازنویس برای آوا استار: ملیکا بیدآبادی
منبع: Space.com