داستان پیدایش حیات یکی از عمیق‌ترین و بنیادی‌ترین سوالات بشر است. ما همیشه تصور می‌کردیم که مولکول‌های پیچیده‌ی لازم برای حیات، در محیط گرم و پویای اطراف ستارگان جوان و بر روی سیارات شکل می‌گیرند. اما چه می‌شود اگر این داستان، فصلی بسیار قدیمی‌تر و سردتر داشته باشد؟ پژوهشی جدید با کشف یک مولکول آلی پیچیده در اعماق یک ابر میان‌ستاره‌ای تاریک، نشان می‌دهد که شاید آجرهای اصلی حیات، حتی پیش از آنکه ستاره‌ای متولد شود، در کارگاه‌های سرد و تاریک کیهان ساخته می‌شوند. با آوا استار همراه شوید تا جزئیات این کشف شگفت‌انگیز را که می‌تواند درک ما از منشأ حیات را دگرگون کند، بررسی کنیم.
نکات کلیدی این کشف:
- ستاره‌شناسان برای اولین بار یک مولکول آلی بزرگ و پیچیده به نام سیانوکورونن را در یک ابر مولکولی سرد و بدون ستاره شناسایی کرده‌اند.
- این مولکول به خانواده هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای (PAHs) تعلق دارد که بلوک‌های ساختمانی کربنی مهمی در کیهان محسوب می‌شوند.
- کشف این مولکول در ابر مولکولی TMC-1 نشان می‌دهد که شیمی آلی پیچیده می‌تواند در دماهای بسیار پایین و پیش از شکل‌گیری ستارگان و سیارات رخ دهد.
- این یافته این ایده را تقویت می‌کند که منظومه‌های سیاره‌ای جدید، مواد اولیه لازم برای حیات را از همان ابتدا از ابر مادر خود به ارث می‌برند.
یک راز در ابرهای تاریک: کشف جدید چیست؟
دانشمندان با استفاده از رادیوتلسکوپ گرین بنک (Green Bank)، موفق به شناسایی یک مولکول بزرگ و پایدار کربنی به نام “سیانوکورونن” شده‌اند. محل این کشف، ابر مولکولی ثور (TMC-1) است؛ یک “زایشگاه ستاره‌ای” سرد و تاریک که دمای آن تنها چند درجه بالاتر از صفر مطلق است. این کشف از آن جهت اهمیت دارد که نشان می‌دهد مولکول‌های پیچیده‌ای که پیش‌نیازهای شیمیایی حیات به شمار می‌روند، می‌توانند در محیط‌های بسیار سرد و پیش از آنکه گرمای یک ستاره جوان فرآیندهای شیمیایی را آغاز کند، شکل بگیرند.
PAHها: آجرهای کربنی حیات
سیانوکورونن به خانواده‌ای از ترکیبات به نام هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای یا به اختصار PAHها تعلق دارد. این مولکول‌ها از حلقه‌های بنزنی کربن تشکیل شده‌اند و به دلیل پایداری بالایشان، در سراسر کیهان یافت می‌شوند. تصور می‌شود بخش قابل توجهی از کربن موجود در فضای میان‌ستاره‌ای در قالب همین PAHها وجود داشته باشد. این مولکول‌ها می‌توانند به عنوان پایه‌ای برای ساخت مولکول‌های آلی پیچیده‌تر عمل کنند و در نهایت، در فرآیندهای منجر به پیدایش حیات نقش کلیدی ایفا نمایند.
یک اثر انگشت مولکولی: چگونه این کشف انجام شد؟
شناسایی یک مولکول خاص در فاصله صدها سال نوری، مانند پیدا کردن یک سوزن در انبار کاه است. پژوهشگران برای این کار، ابتدا در شرایط آزمایشگاهی، طیف میکروویو مولکول سیانوکورونن را با دقت بسیار بالا اندازه‌گیری کردند. هر مولکول، یک “اثر انگشت” طیفی منحصربه‌فرد دارد. سپس، آن‌ها داده‌های رصدی تلسکوپ گرین بنک از ابر TMC-1 را با این اثر انگشت آزمایشگاهی مقایسه کردند و تطابق کامل آن‌ها، حضور قطعی این مولکول پیچیده را در فضا تأیید کرد.
اهمیت کشف: آیا سیاره‌ها با مواد اولیه حیات متولد می‌شوند؟
این یافته، یک فصل جدید و هیجان‌انگیز به داستان منشأ حیات اضافه می‌کند. این کشف نشان می‌دهد که وقتی یک ابر گازی شروع به رمبش می‌کند تا یک ستاره و منظومه سیاره‌ای جدید را بسازد، لازم نیست شیمی حیات را از صفر شروع کند. مولکول‌های آلی پیچیده و حیاتی از قبل در آنجا حضور دارند و همراه با گاز و غبار، در ساختار سیارات جدید ادغام می‌شوند. این بدان معناست که سیاره‌ها ممکن است از همان لحظه تولد، بخشی از مواد اولیه لازم برای آغاز حیات را در اختیار داشته باشند، که این امر شانس پیدایش حیات در سراسر کیهان را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
مترجم: سمیرا صابر
منبع: space.com